تفسیر پیام نوروزی اوباما توسط اندیشکده آمریکایی

  اندیشکده واشنگتن در مقاله‏ای به بررسی پیام نوروزی رییس جمهور آمریکا پرداخته و می‏نویسد: پیام نوروزی "باراک اوباما "، صراحتاً نمایان‌گر تغییرات اخیر سیاست آمریکا در قبال ایران بود. واضح و مبرهن است که پیام امسال خطاب به مردم ایران بود تا به دولت. این در حالی است که پیام نوروزی سال 88 اوباما که اظهار کرده بود: "می‌خواهم با رهبران ایران صریح صحبت کنم. " با پیام امسال وی کاملاً مغایرت دارد. در واقع پیام سال 88 در خصوص دیپلماسی، تعهدات، احترام متقابل و روابط سازنده، بدون اشاره به موضوع حقوق بشر بود.

* تمرکز پیام نوروزی سال 90 اوباما بر مسئله حقوق بشر است

اوباما در پیام نوروزی خود به‌ مناسبت آغاز سال 89 نیز "از آینده‌ای امیدوارکننده برای مردم ایران " و "درخواست همکاری بیشتر ایران با جامعه ملل به‌ منظور جلوگیری از پایین آمدن اعتبار دولت این کشور در پی سرپیچی از تعهدات بین‌المللی " سخن به میان آورده بود که مسئله انرژی هسته‌ای و حقوق بشر را به‌طور مؤثری در کنار هم قرار داد. اما پیام نورزوی سال 90 چندگام روبه‌جلو در تغییر سیاست اوباما بود که بدون کوچک‌ترین اشاره‌ای به رهبران ایران و یا بن‌بست هسته‌ای، کاملا بر "حقوق مردم ایران " تمرکز داشت. اوباما همچنین با خواندن شعر یکی از شاعران معاصر زن ایرانی به جای استفاده از شعر شاعران قدیمی، تأثیر پیام خود بر مردم را افزایش داد.

*جلسه محرمانه برای بررسی اقداماتی که می‏توان برای تقویت نیروهای دمکرات در ایران انجام داد

با این حال اوباما سخنی از راه‌های حمایت از "نیروهای امید " بر زبان نیاورد. اما در جلسه محرمانه‌ای که 14 مارس در موسسه واشنگتن برگزار شد، اقداماتی که دولت آمریکا می‌تواند برای تقویت نیروهای دموکراتیک در ایران انجام دهد، مطرح و مورد بررسی قرار داده شد.

*اعتبار شبکه صدای آمریکا به ‏دلیل سبک قدیمی و طرف‏داری از سلطنت ‏طلبان در خطر است

شبکه صدای آمریکا با کارگردان جدید خود "رامین عسگرد "، یکی از کارمندان وزارت امور خارجه آمریکا که پیش‌تر مدیریت دفتر ناظران ایران آمریکا را در دبی به‌عهده داشت، فاز تازه‌ای را آغاز کرده است. این شبکه طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، قرار است به‌منظور افزایش اعتبار و محبوبیت خود در بین مخاطبان، تغییرات چشم‌گیری در ساختار، مدیریت و شکل و محتوای برنامه‌های خود ایجاد کند. به‌عنوان مثال، برنامه طنز هفتگی "پارازیت " نشان می‏دهد دیگر برنامه‌های این شبکه به چه میزان باید در حرفه‌ای‌گری و روزنامه‌نگاری ناب گام بردارند. برای مثال، سبک و روش شبکه صدای آمریکا بسیار از مد افتاده و قدیمی است اما روزنامه‌نگاری آن در مقابل در بهترین شرایط قرار دارد و اعتبار شبکه نیز به‌دلیل طرف‌داری از سلطنت‌طلبان در خطر است.

*صدای آمریکا و رادیو فردا باید از اخبار شبکه‏ های اجتماعی استفاده کنند

رادیو فردا و شبکه صدای آمریکا باید با جمع ‏آوری اخبار ایران از شبکه ‏های اجتماعی و بازنگری و ارسال مجدد آنها، بیش از پیش به سمت تعاملی بودن پیش بروند. چنین ابزارهایی به صدای آمریکا کمک می‏کند به ‏طور ویژه با جامعه ایرانی در ارتباط باشد، چرا که دولت ایران اجازه نمی‏دهد این شبکه در ایران خبرنگار و یا دفتر داشته باشد.

*چاره ‏جویی آمریکا و شرکای اروپایی برای مشکل ارسال پارازیت

در خصوص تلاش‏های ایران برای ارسال پارازیت روی ماهواره‏ها، آمریکا باید برای حل این مشکل، با شرکای اروپایی خود چاره‏ اندیشی کند. این اقدام ایران نقض توافق اتحادیه ارتباطات راه دور بین ‏المللی محسوب می‏شود. وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا در ماه مارس 2010 صراحتاً اعلام کردند که اگر تهران فوراً این تداخل الکترونیکی غیر مجاز را قطع نکند، اقدامات و برخورد سختی با آن خواهد شد اما از آن زمان تاکنون اتفاق خاصی نیفتاده است.

*ایرانی‏ ها برای ارتباط با یکدیگر با موانع بسیاری روبه ‏رو می‏شوند

ایرانی‏ ها در برقراری ارتباط با یکدیگر و اینکه مثلاً بخواهند در مورد وقایع کشور خود صحبت کنند یا اینکه برای آن‏چه باید انجام دهند نیز با موانع بسیاری روبه ‏رو می‏شوند در حال حاضر، تلفن همراه به ‏ویژه ارسال پیامک، سازوکار اصلی ارتباط در داخل ایران است.

*چاره آمریکا برای 70 درصدی که از اینترنت استفاده نمی‏کنند، چیست؟

اینترنت هم نقش مهم اما محدودتری را ایفا می‏کند: تلفن‏های همراه برای ارتباط برقرار کردن داخل ایران و تلویزیون‏های ماهواره‏ای برای اطلاع‏ رسانی درخصوص رویدادهای داخل این کشور تعیین‏کننده و ضروری هستند. تقریباً 23 میلیون ایرانی از اینترنت استفاده می‏کنند که این میزان 30 درصد کل جمعیت این کشور را شامل می‏شود. 70 درصد دیگر به دلایلی هم‏چون هزینه‏های بالای اینترنت، آشنا نبودن با زبان‏های خارجی و یا بی‏ علاقگی، از اینترنت استفاده نمی‎کنند. چاره اصلی برای دعوت این گروه بزرگ به اینترنت، از طرفی تلاش برای کاهش استفاده از هزینه اینترنت و از طرف دیگر تأسیس یک وب‏سایت کاملا فارسی و ارائه اخبار و سیاست‏ها در قالب یک برنامه سرگرم کننده و تفریحی است.

*دولت می‏بایست شرکت‏های خصوصی را به ارائه خدمات به کاربران ایرانی ترغیب کند

البته این دور از انتظار خواهد بود که شرکت‏های خصوصی آمریکایی نرم افزار اینترنتی رایگان یا کم هزینه برای تولید کرده و در اختیار ایرانیان قرار دهند مگر اینکه دولت آمریکا به‏ طور فعال آنها را ترغیب به چنین اقداماتی کند که پاسخ سریع به درخواست‏ها برای لغو تحریم‏های ایران یکی از آن اقدام‏ها است.
با لغو برخی تحریم‏ها، شرکت‏های آمریکایی، دیگر از سوی کاربران اینترنتی ایرانی درآمدی نخواهند داشت و تنها شرکت‏های نرم افزاری انگشت شماری به ارائه خدمات به ایرانیان اهمیت می‏دهند. دیگر شرکت‏ها نیز خود را ملزم به رعایت تحریم‏های آمریکا می‏کنند به خصوص اینکه واشنگتن محدودیت‏ها را لازم الاجرا می‏داند و به شرکت‏ها در خصوص عواقب سوء استفاده از محصولات آن‏ها توسط ایرانیان هشدار داده است.

*5 درصد از کاربران ایرانی از نرم افزارهای فیلترشکن استفاده می‏کنند

بار این تعهد در نهایت بر دوش دولت آمریکا است که پیش‏قدم شود و ابتکار عمل را در دست بگیرد و به انتظار شرکت‏ها و سازمان‏های غیردولتی ننشیند. در حال حاضر اصلی‏ترین موانع و محدودیت‏های دسترسی کامل به اینترنت برای کاربران ایرانی، فیلترینگ دولتی و سرعت پایین است. حدود یک میلیون ایرانی یا به عبارتی 5 درصد کاربران اینترنت، از نرم افزار فیلترشکن برای عبور از فیلترینگ استفاده می‏کنند. چنین نرم افزاری به راحتی قابل استفاده و موجود نیست. اگرچه حل کامل این مشکل با وجود افزایش تلاش‏های آمریکا در ایام آتی غیرمحتمل است. در واقع هیچ معجزه و شعبده‏ای وجود ندارد که بتواند تمامی مشکلات ارتباطی را مرتفع کند. تنها راه حل، به‏کارگیری هم‏زمان شیوه‏های متنوع با دیدی واقع‏گرایانه خواهد بود که البته هریک مضرات و مشکلات خود را دارا بوده و خطراتی را برای کاربران به‏همراه خواهد داشت.

*بیانیه ‏های دولت‏ها و سازمان‏های بین‏ المللی در پاره‏ ای اوقات مفید بوده است

با وجود مناقشه میان فعالان سیاسی ایران بر سر برخی از حمایت‏های خارجی از تلاش‏های آنان، تنها موردی که همگان با آن موافق و هم رأی هستند این است که بیانیه های دولت‏ها و سازمان‏های حقوق بشر هرگز به ضرر مردم نبوده است و در پاره‏ای از اوقات برای آنان مفید و کمک‏ کننده بوده است. در واقع، یکی از اعتراض‏های مشترک ایرانیان فعال در زمینه حقوق بشر و دمکراسی این بوده است که این بیانیه ‏ها به اندازه کافی مداومت نداشته ‏اند نیستند. فعالان سیاسی همچنین خواستار صدور بیانیه ‏هایی در خصوص مشکلات عمیق‏ تر و فراگیرتری شامل حقوق زنان، کودکان، گروه‏های اقلیت دینی، اتحادیه ‏های کارگری و مهاجران و پناهندگان به خصوص در خارج از شهرهای بزرگ شده‏اند. در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر افغانی و عرب در ایران به عنوان مهاجر و پناهنده زندگی می‏کنند.

*پیام‏های حقوق بشر از تریبون‏های مختلف اعلام شود

اوباما با ذکر 5 مورد از نقض حقوق مردم، از ایجاد مشکل بر سر فیلم‏سازی تا مجازات‏های مذهبی، گام مثبتی در این مسیر برداشت. پیام حقوق بشر هنگامی‏که از تریبون‎های گوناگون اعلام شود، تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. تاکنون کانادا و کشورهای اروپا در این مسیر پیش‏قدم شده ‏اند و در بسیاری از انجمن‏ های بین‏ المللی در خصوص موارد متعدد پیمان ‏شکنی‏های ایران نسبت به توافق ‏های بین ‏المللی، ابراز نگرانی کرده‏اند. آمریکا برای نامشروع جلوه دادن جمهوری اسلامی ایران باید با هر دو طرف همکاری کند. هر بیانیه‏ای که صادر می‏شود نشان‎دهنده این است که جامعه بین‏الملل در مقابل اینکه حاکمان ایرانی مردم خود را قتل عام می‏کند بی‏کار نخواهد نشست.

*واشنگتن و بروکسل اطلاعات خود را در مورد اشخاص و موسسات ایرانی فعال در خارج از ایران به اشتراک بگذارند

این شرکا پیش از این در حال همکاری برای برقراری مجدد پست بازرسی ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در ایران هستند. این پست که در دهه گذشته فعال بود در پررنگ نشان دادن نقض حقوق ایرانیان بسیار مؤثر بود. دولت آمریکا در حال حاضر 8 تن از مقامات عالی‏رتبه ایرانی را که در نقض این حقوق نقش به ‏سزایی داشتند، تحریم کرده است. در حالی که اتحادیه اروپا 80 نفر از مقامات ایرانی را برای تحریم کردن در نظر گرفته است. واشنگتن و بروکسل باید تلاش‏های خود را یکی کنند و در اطلاعات خود را در مورد اشخاص و موسسات فرهنگی و بازرگانی ایرانی که در اروپا، کانادا و آمریکا فعالیت می‏کنند و نقش فعالی در نقض این حقوق دارند، به اشتراک بگذارند.

*نتیجه ‏گیری:

هر دولت آمریکایی که تاکنون توانسته با افزایش تحریم‏ها به ایران فشار وارد کند فقط به‏ دلیل اصرار و خلاقیت در این زمینه بوده است. همچنین افزایش نفوذ واشنگتن با همکاری با بخش خصوصی و متقاعد کردن دیگر کشورها به موضع‏گیری علیه ایران بوده است. چنین شیوه ‏ای باید با قدرت بیشتری برای حمایت از فعالان دموکراسی و حقوق بشر در ایران اعمال شود. دولت آمریکا به جای افسوس خوردن در مورد اینکه اقدامات ناچیزی می‏تواند انجام دهد، پیوسته باید در همه جبهه ‏های ممکن کار کند. اذهان عمومی اروپا بیشتر بر نقض حقوق بشر توسط ایران تمرکز دارد که این مسئله جو بسیار مناسبی را برای حمایت بین‏ المللی از نیروهای دموکراتیک و درخواست‏ کنندگان رسیدگی به نقض حقوق بشر در ایران ایجاد کرده است.