نقش نماز در روابط اجتماعی

انسان موجودی است مدنی الطبع و چند بُعدی. فطرتش او را به طیف‌گرایی می‌کشاند و او را از بُعد درون گرایی به برون گرایی گسیل می‌دارد. هجرت آدم از جنّت و سکونت در ارض، و یا به قول مادّیون، هبوط او از غار به دشت و سیر مراحل کوچ به روستا، شهرک، شهر و دست یابی به تمدّن و تشکیل انجمن، شورا و مجمع نظریه جمع گرایی را تأیید می‌کنند. گر چه «نماز» ارتباط انسان با خداوند منّان است، عامل پیوند همبستگی انسانها بایکدیگر نیز می‌باشد. در طول تاریخ یک قانون و یک سنّت حاکم بوده است و آن اینکه: روابط اجتماعی آدم‌های یک مجموعه که بر اساس مادیّات و جذب منافع، علی الظاهر استوار بوده است دوامی نیافته و چند صباح بعد، شیرازه ارتباط از هم گسیخته است.
لیکن ارتباطات جمعی که بر پایه خدا و خدا محوری استوار بوده و مفاهیم:
1 ـ واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا (آیه 103 سوره آل عمران)
2 ـ یا ایهاالذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون (آیه 200 سوره آل عمران)
را جزو دستور کار جمع خود قرار داده است، علاوه بر ایجاد حس اعتماد بین مجموعه، پایداری را در پی داشته است.
مظهر اعلای این ارتباط جمعی را در مسجدالحرام و مسجدالنبی (ص) که از اقوام و ملل با زبان‌های متفاوت گرد می‌آیند مشاهده می‌کنیم.
راهکارهای اجرایی ارتباط جمعی در پرتو نماز
عوامل ذیل و راز و رمزهای نماز به عنوان راهکارهای اجرایی در تحقق ارتباط جمعی مرتبط با نماز قلمداد شده است:
1) نقل است پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ بعد از اتمام نماز، رو به مأمومین می‌نشست تا بعد از ارتباط با خدا، ارتباط عاطفی با مخلوق هم پیدا شود و اگر مأمومی دیده نمی‌شد، سراغ او را می‌گرفتند، در صورتی که بیمار یا گرفتار بود، مشکل او را مرتفع می‌ساختند.
2) سفارش شده است دست خالی به مسجد نروید، زیرا نیازمندانی که به مسجد مراجعه می‌کنند نومید از خانه خدا بیرون نروند، پرداخت زکوه مال به فقرا، به همراه اقامه نماز، جمع بین حُسن‌هاست. عملکرد حضرت علی ـ علیه السّلام ـ که در حال رکوع، انگشترش را به سائل داد، تأییدی بر ایجاد عاطفی بین مصلّی و مستمند می‌باشد.
3) در سوره شوری آیه 28 در بیان صفات مؤمنین آمده است: «والذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلوه و امرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون» مشورت، پس از امر برپایی نماز اشاره شده است و قطعاً مشورت و شورا وابسته به یک مجموعه است و تسهیل روابط جمعی را در پی خواهد داشت. در دوران قیام ملّت علیه طاغوت، در سال‌های 57 و 1356 مشورت, در مسجد صورت می‌گرفت.
4) انسان به غیر از برادر تنی، به برادر دینی هم نیاز دارد و بر اساس آیه 11 سوره توبه، مشرکین، اگر توبه کنند و نماز برپای دارند و زکوه را پرداخت کنند در جایگاه برادر دینی قرار خواهند گرفت. یکی از پلهای ارتباطی برای وصول به سیستم برادر دینی، نماز است.
5) ارزش انسان این گونه توصیف شده است: انسان مخلوقی است که به همراه خلق به سوی خالق همسو با طبیعت خلقت، حرکت می‌کند و نماز این توصیف را معنی می‌بخشد.
6) مصلّی اگر نماز فُرادی بخواند با زبان خود می‌گوید: «ایاک نعبد و ایاک نستعین» فقط تو را عبادت می‌کنیم و فقط از تو کمک می‌جوئیم. بیان این گونه، از اتصال انسان با دیگران حکایت می‌کند. و اگر این گونه نمی‌بود باید می گفت: «ایاک اعبد و ایاک استعین». همین نمازگزار که به تنهایی نماز می‌خواند، به لحاظ ارتباط با همنوعان و خیرخواهی برای همگان، می‌گوید «اهدنا الصراط المستقیم» ما را به راه راست هدایت کن. همین بیان بندگان خواهی در سلام آخر نماز مشهود است: السلام علینا و علی عباد الله الصالحین» سلام بر نمازگزاران و بر بندگان نیکوکار خداوند. شهید مطهری می‌فرماید: « در سوره حمد که جزء قطعی نماز است می‌گوئیم «ایاک نعبد و ایاک نستعین» خدایا ما تنها تو را می‌پرستیم، خدایا ما تنها از تو کمک و استعانت می‌جوئیم. یعنی می‌گوئیم: خدایا من تنها نیستم، من با همه مسلمانهای دیگر هستم. ضمناً انسان، وابستگی و پیوستگی خودش به جامعه اسلامی را در حال عبادت و بندگی اعلام می‌کند. خدایا، من فرد نیستم، تک نیستم، من عضوم، جزئی از کل و عضوی از پیکر هستم. «ما هستیم، نه من». در دنیای اسلام «من» وجود ندارد «ما» وجود دارد.
7) اقامه‌گر نماز، اعلام صلح و صفا با همه بندگان صالح خدا می‌کند. اعلام همزیستی مسالمت آمیز با همه افراد شایسته می‌کند. در حال نماز می‌گوید: من با هیچ بنده شایسته‌ای سر جنگ ندارم، چون اگر با بنده شایسته‌ای سر جنگ داشته باشم خود ناشایسته‌ام.
8) در مسأله10402 رساله توضیح المسائل امام (ره) آمده است: مستحب است، که انسان صبر کند نماز را به جماعت بخواند نماز جماعت، از نماز اوّل وقت فُرادی که آن را طول بدهند، بهتر می‌باشد. این سه معیار، حکایت‌گر از عنایت ویژه به ارتباط جمعی و ارتباط انسانها می‌باشد، که جماعت بر تکروی رجحان دارد.
9) برای اتصال قطره به دریا، شارع مقدّس توصیه می‌کند، زمانی که جماعت برپا می شود و نمازگزار نمازش را فُرادای خوانده است، دوباره با جماعت خواند.
10) نمازگزارانی که به بیماری وسواس مبتلا هستند، مرض، آنها را با دوای جماعت حلّ می‌کند و بدین طریق می‌فرماید: کسی که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می‌شود، باید نماز را با جماعت بخواند.
11) در عید فطر که شادمانی روزه داران بعد از یک ماه روزه داری فراهم می‌شود، شارع مبین توصیه می‌کند، نماز عید را در زمان غیبت امام ـ علیه السّلام ـ به جماعت و به قصد رجاء بخوانند. همین سفارش در عید قربان نیز به چشم می‌خورد تا پیوند نمازگزاران عید قربان استحکام بیشتری یابد.
12) «یدالله مع الجماعه» بینش فقهی، برای رفع خشکسالی و نزول باران و فرود آمدن رحمت الهی از آسمان، به نماز استسقاء فرمان می‌دهد تا دل شکسته مردمان، دفع صد بلا کند. گرچه نمازهای مستحبی از جماعت استثناء است، ولی در نماز استسقاء، جماعت را توصیه می‌کند تا ارتباط دلها را بیشتر با هم پیوند دهد.
13) در بخشنامه فقهی، اصل جماعت است و فُرادی گویی فرع. در صورتی که نمازگزار به نماز مستحبی اشتغال دارد و از سوی دیگر نماز جماعت برپا شده، در صورتی که اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت می‌رسد، به نماز گزار اجازه داده است نماز را رها کند و برود به دریا بپیوندد و مشغول نماز جماعت شود.
14) فرامین مستحبی، پیرامون اقامه نمازهای واجب به صورت جماعت، ثواب مضاعف به تعداد اینکه، اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب 150 نماز را دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند، هر رکعت ثواب 600 نماز دارد، و یا حاضر نشدن به جماعت، از روی بی اعتنایی جایز نیست، و یا شایسته نیست که نمازگزار بدون عذر، نماز جماعت را ترک کند. همه و همه، از نقش کاربردی صلوه بر محور ارتباط جمعی، حکایت می‌کند.
راهکارهای اجرایی انضباط اجتماعی در پرتو نماز
قبل از ارائه راهکارهای اجرایی انضباط اجتماعی، ضروری می‌نماید پیرامون واژه «انضباط» کنکاشی داشته باشیم.
انضباط از باب انفعال در فرهنگ‌های لغات به معانی ذیل آمده است:
1ـ سامان گرفتن، خوب نگاه داشته شدن، نظم داشتن.
2ـ سامان پذیری، آراستگی، نظم و ترتیب.
3ـ پیروی کامل از دستورهای نظامی، «دیسیپ لین در زبان فرانسویDISICPLINE» مقابل بی انضباطی (فرهنگ معین)
4ـ پیوستگی (غیاث اللغات)
5ـ نظم و انتظام و ترتیب و درستی، عدم هرج و مرج (ناظم الاطباء)
در اسرار الصلوه ص 491 تألیف حاج میرزا جواد ملکی تبریزی، (ترجمه رضا رجب زاده) آمده است:
حکمت اصلی در تشریع نماز جماعت، اتحاد قلوب مؤمنین در امر خداست. و برای این اتحاد، فواید بسیاری از قوت اسلام و مسلمین و غیر آن، می‌باشد. گذشته از این، نماز جماعت در تکمیل نفوس، و قوّت آنها، در سیر الی الله و جلب فیوضات الهی، بسیار مؤثر است.
مَثَل اجتماع قلوب، مَثَل اتصال آبهای قلیل به یکدیگر است که چون به یکدیگر متصّل شوند از صورت آب قلیل خارج شده و کُر می‌شوند، که دیگر به اندک نجاستی، طهارتش را از دست نمی‌دهد. مسأله نظم، در زندگی یک اصل است و نظم، عامل پیشرفت و بی نظمی، عامل شکست انسانها در طول حیات بوده است. آدم بی‌نظمی که،به موقع خود را به ایستگاه راه آهن نرساند لکوموتیو وقطار، از دسترسی او خارج می‌شود. داوطلب بی نظمی که، خود را به جلسه آزمون ورودی دانشگاه به موقع نرساند، از ورود به دانشگاه محروم می‌گردد. در سوره ماعون می‌خوانیم «فویل للمصلین، الذین هم عن صلاتهم ساهون» وای بر نمازگزارانی که برای نمازشان بی‌نظمند. نه ارزش برای آن قائلند، نه به اوقاتش اهمیّت می‌دهند، نه ارکان و شرائط و آدابش را رعایت می‌کنند و نماز را از وقت فضیلتش به تأخیر می‌اندارد. در این پیام وحی تهدید به بی‌انضباطی را مشاهده می‌کنیم.
و امّا راهکارهای اجرایی ذیل، تقویت و انسجام انضباط اجتماعی را موجب می‌شود:
1) وقت شناسی برای برپائی نمازهای یومیه در موعد مقرر و آن هم تأکید بر احراز دخول وقت، در انسان ایجاد نظم می‌کند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی آیت الله حسین انصاریان

نگاهی به دیدگاههای مرحوم حاج سید احمد خمینی

هر که بگوید اطاعت از امام غیر از اطاعت از آیت‌الله خامنه‌ای است در خط آمریکاست .

ادامه را در ادامه مطلب...

چهارشنبه آخر سال پریدن از روی حادثه

استفاده از مواد آتش بازی هرگز به طور کامل ایمن نیست، حتی در صورتی که کاملاً مراقبت صورت گیرد. حوادث نه تنها ممکن است برای کسانی که از آن استفاده می کنند به وجود آید، بلکه برای کسانی که این مواد را درست می کنند نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

توصیه ها:
- کلیه موادی که در نارنجک، ترقه، منور و سایر مواد آتش زا و محترقه استفاده می شوند، از مواد منفجره و آتش گیر هستند که ماده ای خطرناک است و صدمات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
- این مواد خاصیت خودبه خودی آتش گیری و انفجاری دارند. لذا از نگهداری آنها حتی به مقادیر بسیار کم در منازل، زیرزمین، محل کار و... جداً خودداری کنید.
- از حمل مواد محترقه و آتش گیر و انفجاری حتی به مقادیر بسیار کم، در جیب لباس و کیف جداًً خودداری کنید.
- کودکان و نوجوانان از اقشار آسیب پذیر هستند ،استفاده از این مواد توسط آنان خطرات جدی به همراه داشته، سلامت آنان را به خطر انداخته و مرگ را به دنبال خواهد داشت.
- در صورت نگهداری مواد آتش بازی، حتی کم خطر حتماً آن را در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
- بقایای مواد آتش بازی را سریعاً جمع آوری نکنید. حتماً 15 تا 20 دقیقه صبر کنید. بعد آن را جمع آوری کرده و در یک سطل محتوی آب بریزد و سپس دفع کنید.
- در صورت داشتن مواد محترقه و انفجاری حتماً از آن در بیرون از خانه و دور از محل مسکونی و در جایی که علف های خشک و درختان موجود هستند، استفاده کنیم.
- همیشه در مواقع آتش بازی جهت اطفاء حریق، آب در دسترس داشته باشید.
- مواد آتش بازی (محترقه و انفجاری) را از محل هایی که مطمئن هستند خریداری کنید. این مواد را از دست فروش تهیه نکنید.
- کودکان به هیچ عنوان شخصا نباید از مواد آتش بازی و محترقه استفاده نمایند.
- مواد آتش بازی (منفجره و محترقه) را به طرف افراد دیگر پرت نکنید.
- هیچگاه مواد آتش بازی را در جیب خود نگذارید، زیرا ضایعات جبران ناپذیر به همراه خواهد داشت.
- هیچگاه مواد آتش بازی (منفجره و محترقه) را در ظروف شیشه ای یا فلزی قرار ندهید، زیرا در صورت انفجار ذرات شیشه یا فلز، به اطراف پرتاپ شده و سبب صدمات و خطرات جانی خواهد شد.
- از نزدیک شدن به موادی که برای انفجار یا احتراق آماده کرده اند، دوری کنید، زیرا خطر از دست دادن عضوی از بدن و یا مرگ را به همراه خواهد داشت.
هر ساله شاهد حوادث رقت آوری در ایام چهارشنبه سوری از جمله سوختگی های شدید، از دست دادن چشم یا پاره شدن پرده گوش هستیم. این مواد را شوخی نگیرید زیرا با زندگی خود بازی کرده اید.
- هیچگاه برای چاشنی از الکل برای آتش گیری مواد استفاده نکنید.
- برای نگهداری از مواد منفجره و محترقه، آن را به طور ایمن در یک جعبه و دور از سایر مواد آتش گیر یا گرما و الکتریسته و .... قرار دهید.
- هیچگاه ماده محترقه و منفجره ای که یک بار استفاده شده است را مجدداً استفاده نکنید.
- از آتش زدن لاستیک، هیزم، کارتن خالی و امثال آن چه در واحدهای مسکونی و چه در معابر ، کوچه و خیابان خودداری نمایید.
- پرتاب مواد آتش زا مانند فشفشه و موشک بر روی درخت ها، بام و بالکن منازل از عوامل عمده بروز آتش سوزی است. شایسته است به طور جدی از انجام آن بپرهیزید.
- صاحبان فروشگاه های مواد شیمیایی و رنگ فروشی ها از فروش هر گونه مواد آتش زا و مواد شیمیایی به کودکان و نوجوانان جداً خودداری نمایند.
- از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت، بنزین و غیره بر روی مواد آتش گیر جداً خودداری شود. همچنین از قرار دادن ظروف تحت فشار از جمله کپسول، اسپری، حشره کش ها و غیره بر روی آتش خودداری شود.
- حتی الامکان وجود یک کپسول خاموش کننده ی آتش پودری در نزدیک محوطه آتش ضروری است .
- در صورت امکان یک شیلنگ آب در نزدیکی محوطه آتش آماده گردد تا در صورت لزوم، بتوان از آن استفاده نمود. حتماً قبل از ترک محل، از خاموش شدن آتش مطمئن شوید.

منبع: وبلاگ جوانمرد

«چهارشنبه سوری» از منظر برخی مراجع عظام تقلید

سنت مراسم چهارشنبه سوری که در برای آتش احترام قائل می‌شوند؛ سنتی از آتش پرستان قدیم است. متاسفانه این مراسم که همه ساله باعث هدر رفتن سرمایه‌های انسانی و اقتصادی زیادی شده، نظم و امنیت عمومی را برای شهروندان مختل و خانواده‌های بیشماری را در آغاز سال نو اندوهگین و داغدار می‌نماید؛ سنتی کاملا غلط و خرافی است که از هیچ گونه پشتوانه منطقی و عقلی صحیحی برخوردار نیست. متاسفانه برخی آگاهانه یا ناآگاهانه به اسم ترویج و پاسداشت میراث‌ها و سنت‌های باستانی، فرهنگ‌های جاهلی که هیچ گونه جنبه مثبتی در آن وجود ندارد را در بین جوانان گسترش داده و در پشت این موضوع در صدد ضربه زدن به هویت اسلامی جامعه هستند. علی‌رغم اقدامات تبلیغاتی که در رسانه‌ها و توسط نیروهای انتظامی برای کاهش خسارات ناشی از این سنت جاهلی در نظر گرفته شده؛ اما به نظر می‌رسد ریشه‌کنی این قبیل ناهنجاری‌ها، تنها با کار عمیق فرهنگی امکان پذیر است.

نظر مراجع عظام تقلید
سید «محسن محمودی» در صفحه 155 تا 157 از جلد اول کتاب «مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید» پرسش مطرح شده بر مراجع عظام تقلید در مورد سنت «چهارشنبه سوری» و «سیزده بدر به اعتقاد نحسی 13» و پاسخ آن را منتشر کرده که بدین شرح است. سوال: خرید و فروش ترقه و عمل به سنت «چهارشنبه سوری» و «سیزده بدر به اعتقاد نحسی 13» و احیای مظاهر این دو سنت، چگونه است؟
پاسخ: حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای: چهارشنبه سوری و سیزده به در، مبنای عقلایی ندارد. (مجموعه استفتائات)
حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی: در فرض مزبور که دارای خطرات جانی و مالی است و موجب اذیت و آزار دیگران است و مخالف مقررات و قانون و نظم جامعه است جایز نیست.
حضرت آیت‌الله شیخ محمدتقی بهجت: این کارها مشروعیت ندارد.
حضرت آیت‌الله شیخ میرزا جواد تبریزی: هیچ یک از این امور، رجحان شرعی ندارد و تشویق مردم به این مورد تشویق به دنیا و غافل کردن از آخرت است و این که تصور می‌کنند این امور مردم را به حفظ وطن و عزت وا می‌دارد، تصوری باطل است. آنچه مردم را به عزت می‌رساند و به حفظ وطن وا می‌دارد ایمان است و بس.
حضرت آیت‌الله شیخ لطف الله صافی گلپایگانی: اشکال دارد.
حضرت آیت‌الله سید علی سیستانی: اموری که به جامعه ضرر می‌زند و موجب ایذاء مردم است مانند استعمال ترقه و خرید و فروش آن جایز نیست.
حضرت آیت‌الله شیخ ناصر مکارم شیرازی: این کارها شایسته مسلمان نیست.
با توجه به تبلیغات گسترده‌ای که از سوی برخی رسانه‌های ضدانقلاب، علی الخصوص سایت سازمان منافقین صورت می‌گیرد، حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی چندی پیش طی درس خارج خود در شهر مقدس قم به این موضوع پرداخت و خواستار حذف مراسم خرافی چهارشنبه سوری و ممانعت از انجام حرکات ناشایست در این روز شد.
ایشان در ادامه افزودند: متأسفانه در چنین روزی (چهارشنبه سوری) شاهد انجام برخی از حرکات ناشایست از سوی قشر جوان هستیم و مسئولان و نهادهای ذیربط باید از انجام چنین حرکاتی جلوگیری کنند. چهارشنبه سوری یک مراسم خرافی بر گرفته از آیین غلط گذشتگان است و در فرهنگ اسلامی هیچ جایگاهی ندارد. پیامبر گرامی اسلام در بدو آغاز رسالت خود با برخی از سنت‌های اعراب جاهلی مخالفت کردند و ما نیز باید با سنت غلط چهارشنبه سوری مقابله کرده و آن را حذف کنیم. دین مبین اسلام دارای سنت‌ها و آیین‌های بسیار خوبی است که این آیین‌ها باید جایگزین آیین غلط چهارشنبه سوری شود. در ایام نوروز که از اعیاد باستانی است، باید سنت‌هایی همچون دید و بازدید، صله رحم، کمک به دیگران و غیره ترویج شود و ما نباید تسلیم سنت‌های خرافی گذشتگان شویم. خرید و فروش، حمل و نقل مواد محترقه که به منجر به ایجاد حادثه و مصدوم شدن دیگران می‌شود جایز نبوده و منفعت حاصل از آن نیز حرام است.

منبع: وبلاگ جوانمرد

چهل حدیث نورانی از رسول رحمت

1ـ لا تُضَیعُوا صَلاتَکُمْ، فَإنَّ مَنْ ضَیعَ صَلاتَهُ، حُشِرَ مَعَ قارُونَ وَ هامانَ، وَ کانَ حَقّاً عَلىِ اللّهِ أنْ یدْخِلَهُ النّارَ مَعَ الْمُنافِقینَ.
(وسائل الشّیعه: ج 4، ص 30، ح 4431)
نماز را سبک و ناچیز مشمارید، هر کس نسبت به نمازش بى‌اعتنا باشد و آنرا سبک و ضایع گرداند، همنشین قارون و هامان خواهد گشت و حقّ خداوند است که او را همراه منافقین در آتش داخل کند.

بقیه احادیث درادامه مطلب...